मुंबई: सध्या शेतीत वापरल्या जाणाऱ्या डीएपी (डाय-अमोनियम फॉस्फेट) खतामध्ये भेसळ आणि बोगस खतांची विक्री वाढल्याच्या अनेक घटना समोर येत आहेत. यामुळे शेतकऱ्यांचे मोठे आर्थिक नुकसान होत असून, पिकांच्या उत्पादनावरही नकारात्मक परिणाम होत आहे. कृषी विभागाला यावर तातडीने लक्ष देण्याची आणि कठोर कारवाई करण्याची गरज आहे.
बोगस डीएपी खत ओळखायचे कसे?
शेतकऱ्यांनी डीएपी खत खरेदी करताना विशेष काळजी घेणे आवश्यक आहे. बोगस खत ओळखण्यासाठी काही सोप्या गोष्टी लक्षात ठेवता येतात:
- अधिकृत परवानाधारक विक्रेत्याकडून खरेदी करा: खत नेहमी परवानाधारक आणि नामांकित कृषी केंद्रातूनच खरेदी करा.
- पॅकेजिंग तपासा: खताची बॅग व्यवस्थित सीलबंद आहे का आणि त्यावर कंपनीचे नाव, उत्पादन तारीख, अंतिम मुदत आणि बॅच क्रमांक स्पष्टपणे छापलेला आहे का, हे तपासा. फाटकी किंवा खराब झालेली बॅग घेऊ नका.
- खताचे स्वरूप तपासा:
- रंग: चांगल्या डीएपी खताचा रंग गडद तपकिरी, काळा किंवा काहीसा हिरवट असतो.
- दाणेदारपणा: डीएपी खत कडक आणि एकसारख्या दाणेदार स्वरूपात असते. पावडर स्वरूपातील किंवा ओलसर खत संशयास्पद असू शकते.
- वास: डीएपीला तीव्र रासायनिक वास येत नाही.
- पाण्यात विरघळवणे: थोडं डीएपी खत हातात घेऊन पाण्यात टाकल्यावर ते पूर्णपणे विरघळायला पाहिजे. जर ते विरघळले नाही किंवा खाली गाळ जमा झाला तर ते बोगस असण्याची शक्यता जास्त असते.
- बिल घेणे विसरू नका: खत खरेदी करताना पक्के बिल (GST बिल) घ्या. त्यावर खताचा प्रकार, वजन, किंमत आणि विक्रेत्याचा तपशील स्पष्टपणे नमूद केलेला असावा. भविष्यात कोणतीही अडचण आल्यास हे बिल महत्त्वाचे ठरते.
- आयएसओ (ISO) मार्क तपासा: खताच्या पिशवीवर आयएसओ प्रमाणित असल्याची खूण आहे का, हे तपासा.
- सरकारच्या मार्गदर्शक तत्त्वांचे पालन करा: कृषी विभाग वेळोवेळी खतांच्या वापराबाबत आणि खरेदीबाबत मार्गदर्शक तत्त्वे जारी करतो. त्यांचे पालन करणे महत्त्वाचे आहे.
बोगस खतामुळे होणारे दुष्परिणाम:
बोगस डीएपी खतामुळे जमिनीची सुपीकता कमी होते, पिकांना आवश्यक पोषक तत्वे मिळत नाहीत, ज्यामुळे पिकांची वाढ खुंटते आणि उत्पादनात मोठी घट येते. यामुळे शेतकऱ्यांवर दुहेरी संकट येते – एकीकडे पैशांचे नुकसान आणि दुसरीकडे अपेक्षित उत्पन्न न मिळाल्याने आर्थिक तोटा.
कृषी विभागाचे आवाहन:
शेतकऱ्यांनी कोणत्याही संशयास्पद खताबाबत त्वरित कृषी विभागाला किंवा जवळच्या कृषी अधिकाऱ्याला माहिती द्यावी. कृषी विभागाकडून बोगस खतांच्या विक्रीवर नियंत्रण मिळवण्यासाठी कठोर पाऊले उचलली जात आहेत. बनावट खतांची विक्री करणाऱ्यांवर कडक कायदेशीर कारवाई केली जाईल असे कृषी विभागाने स्पष्ट केले आहे.
शेतकऱ्यांनी जागरूक राहून आणि योग्य खताची निवड करूनच आपल्या शेतीचे रक्षण करावे, असे आवाहन कृषी विभागाकडून करण्यात आले आहे.
You have mentioned very interesting points! ps decent internet site.